Friday, March 18, 2011

Kepentingan Elemen-elemen yang terkandung dalam Falsafah Pendidikan Guru

            Falsafah Pendidikan Guru dirangka untuk membentuk guru yang berkualiti selaras dengan objektif pendidikan kebangsaan. Dalam Falsafah Pendidikan Guru, terdapat beberapa aspek atau ciri kualiti yang ingin dibentuk dalam diri guru yang berperanan sebagai agen perubahan kepada generasi masa hadapan. Antaranya ialah berpekerti mulia, berpandangan progresif dan saintifik, bersedia menjunjung aspirasi negara, menyanjung warisan kebudayaan negara, menjalin perkembangan individu, memelihara suatu masyarakat yang bersatu padu, memelihara suatu masyarakat yang demokratik, memelihara suatu masyarakat yang progresif dan memelihara suatu masyarakat yang berdisiplin.
Elemen yang pertama iaitu berpekerti mulia. Pekerti yang mulia merujuk kepada sahsiah seseorang guru. Guru yang bertindak sebagai agen perubahan pelajar perlu terlebih dahulu menunjukkan sahsiah yang baik supaya murid dapat mencontohi keperibadian guru. Antara sahsiah  yang boleh ditonjolkan ialah seperti berbudi bahasa, bersopan, berdisiplin dan bermoral. Sekiranya seorang guru tidak menunjukkan disiplin yang mantap misalnya merokok dalam kawasan sekolah, sudah semestinya menjadi teladan yang tidak baik untuk pelajar-pelajar. Pelajar-pelajar yang baru meningkat dewasa mudah terpengaruh dengan keadaan sekeliling.
Jadi sekiranya guru merokok di kawasan sekolah, pelajar akan turut sama melanggar disiplin sekolah dengan menghisap rokok. Mungkin budaya merokok dianggap mudah tetapi budaya inilah yang akan mendorong pelajar-pelajar untuk melakukan lebih banyak masalah di sekolah seperti gangsterisme dan vanderlisme. Kebelakangan ini banyak terjadi kes-kes yang melibatkan guru, contohnya guru mencabul pelajar di sekolah. Hal-hal sebegini tidak seharusnya berlaku sekiranya guru mempunyai pekerti yang baik. Guru berperanan menjadi contoh teladan kepada pelajar tetapi dalam masa yang sama telah memusnahkan kepercayaan pelajar itu terhadap guru. Justeru, bagaimanakah aspirasi yang terkandung dalam Falsafah Pendidikan Guru mampu tercapai. Maka, elemen pekerti yang mulia dalam kalangan guru diterapkan dalam Falasafah Pendidikan Guru supaya aspirasi negara dapat dicapai.
Elemen kedua iaitu berpandangan progresif dan saintifik. Progresif dalam Kamus Pelajar Edisi Kedua bermaksud sentiasa bergerak maju dan bertujuan untuk mencapai kemajuan, manakala saintifik pula bermaksud suatu kaedah yang teratur atau bersistem. Selaras dengan matlamat wawasan 2020 yang dihuraikan oleh Tun Dr Mahathir Mohamad, iaitu bagi mewujudkan masyarakat saintifik yang progresif, masyarakat yang mempunyai daya perubahan tinggi dan berpandangan ke depan, yang bukan sahaja menjadi pengguna teknologi tetapi juga penyumbang kepada tamadun sains dan teknologi masa depan. Seorang guru mestilah bergerak maju dan bersistem atau dengan kata lain seorang guru perlu berkembang mengikut peredaran zaman yang kini memberi penekanan kepada sains dan teknologi.
Dunia tanpa sempadan memaksa guru-guru bersifat progesif tetutama untuk mendidik pelajar-pelajar di sekolah. Contohnya, jika zaman dahulu, pelajar hanya mengharapkan bimbingan dari guru dalam pelajaran tetapi dengan kemajuan teknologi masa kini, pelajar boleh belajar walaupun tidak ada guru untu memantau. Guru juga mudah untuk mencari maklumat dengan menggunakan teknologi. Sebaliknya jika seorang guru itu tidak progresif selaras dengan kemajuan negara, sudah pasti guru tersebut akan ketinggalan dalam bidang perguruan itu sendiri. Seorang guru yang progresif dan saintifik mestilah bergerak seiring dengan kamajuan dan berusaha agar tidak ketinggalan terutamanya dari segi profession keguruan. Ini bermakna guru perlu berusaha untuk berfikiran maju dan berani mencipta satu inovasi dalam pendidikan.
Elemen yang ketiga iaitu bersedia menjunjung aspirasi negara. Aspirasi dalam kamus pelajar edisi kedua bermaksud keinginan atau kehendak yang kuat untuk mencapai sesuatu. Dalam konteks menjunjung aspirasi negara, guru sebagai agen yang bertindak untuk menjayakan aspirasi negara ini. Guru berperanan untuk mendidik generasi muda supaya dapat menyumbang kepada pembangunan dan kemajuan negara. Guru perlulah benar-benar menghayati aspirasi negara yang dihasratkan supaya pembentukan modal insan kelas pertama dapat dilahirkan. Sebagai pendidik, guru perlu menerapkan kesemua aspek yang ditekankan dalam Falsafah Pendidikan Kebangsaan iaitu untuk melahirkan individu yang seimbang dan harmonis.
Sekiranya modal insan yang dilahirkan tidak berkualiti, jadi aspirasi negara sudah pasti tidak dapat dicapai. Generasi muda yang akan dilahirkan oleh para guru inilah yang akan menjadi penggerak dan bersama-sama guru untuk menjunjung aspirasi negara Malaysia. Tambahan pula, guru perlu berusaha agar dapat menyumbang secara maksimum ke arah pencapaian aspirasi negara. Contohnya, guru perlu menjalankan tanggungjawab yang diamanahkan seperti mendidik pelajar dengan jujur, ikhlas dan amanah. Ada beberapa kes yang tidak sihat melibatkan guru, misalnya kes guru yang ponteng kelas, tidak berada di kelas yang sepatutnya tanpa alasan, dan ada juga guru yang menyalahgunakan kuasa yang diberikan. Jika kes-kes sebegini berterusan, di mana kredibiliti seorang guru yang sepatutnya menjunjung hasrat negara? Maka, melalui Falsafah Pendidikan Guru inilah yang bertindak untuk menjadi garis panduan dan pegangan untuk di setiap guru di Malaysia.
            Elemen seterusnya ialah bersedia menyanjung warisan kebudayaan negara. Negara kita, Malaysia kaya dengan pelbagai kebudayaan yang unik. Sebagai guru, kita perlulah menghayati warisan kebudayaan negara yang unik ini. Bukan sahaja dari segi adat resam, malah dari aspek kesenian, pakaian, peralatan tradisional, permainan tradisional, perubatan, sastera, seni bina dan juga seni halus. Kesemua aspek ini perlu dipelihara supaya warisan kebudayaan ini dapat dinikmati oleh generasi akan datang. Seorang guru berperanan untuk memupuk sifat bangga terhadap kepelbagaian budaya dalam kalangan pelajar. Mereka perlu menghargai keunikan kebudayaan yang telah diwarisi sejak zaman berzaman.
Untuk menyemai perasaan bangga terhadap budaya yang pelbagai ini, guru boleh mengambil inisiatif seperti membuat aktiviti atau program yang berkaitan dengan kebudayaan. Misalnya, mewujudkan malam kebudayaan dan warisan di mana pada malam tersebut ditonjolkan budaya bagi setiap kaum yang ada di Malaysia. Secara tidak langsung, murid akan dapat mengetahui keunikan budaya kaum-kaum lain. Di sini, gurulah yang bertindak sebagai agen penggerak dalam memelihara warisan kebudayaan negara.
Guru juga perlu menyemai sifat patrotisme dan cintakan negara dalam kalangan pelajar. Sifat patriotisme dan cintakan negara ini penting untuk diterapkan dalam diri pelajar supaya mereka sanggup berjuang mempertahankan negara suatu masa nanti. Sekiranya guru tidak menerapkan sifat ini sebaik mungkin, tidak mustahil penjajah akan kembali mencari ruang dan peluang untuk menjajah semula negara. Guru tidak seharusnya berasa senang hati atas kemerdekaan yang telah kita kecapi selama 54 tahun ini.
Anasir-anasir luar sentiasa menantikan peluang untuk menjajah semula sekiranya kita lalai dan leka. Generasi muda yang bakal dilahirkan oleh warga pendidik inilah yang akan beruang untuk mempertahankan kemerdekaan dan keamanan negara pada masa akan datang. Jadi, guru perlu peka dalam menerapkan unsur patriotisme dalam diri pelajar. Pelajar yang hanya pintar dari sudut intelek tetapi tidak punyai semangat patriotisme hanya akan merosakkan negara.
Contohnya, pelajar yang mahir dalam bidang ekonomi, seharusnya dapat menyumbang kepada kemajuan negara tetapi sekiranya mereka tidak mempunyai semangat cintakan negara, berkemungkinan besar individu-individu yang cerdik pandai inilah akan menrosakkan negara misalnya dengan berkomplot dengan negara luar dalam usaha untuk menjatuhkan negara. Jadi, di sini amat jelas peranan guru yang sangat penting untuk menerapkan semangat patriotisme supaya keadaan seperti itu tidak akan berlaku pada negara yang tercinta ini.
Elemen yang kelima iaitu menjamin perkembangan individu. Guru bertanggungjawab untuk melahirnya individu yang seimbang dan harmonis seperti yang terkandung dalam Falsafah Pendidikan Kebangsaan. Menurut Golemen (1995), kecerdasan intelek semata-mata tidak menjamin kebahagaian hidup seseorang individu. Malah, dengan hanya kecerdasan intelektual yang diberi penumpuan tidak mampu untuk melahirkan insan yang matang, tabah, berani, kuat, teguh dan rendah diri. (Muhamad Mahyudin Nafis, 2007). Individu yang seimbang merangkumi empat aspek utama iaitu jasmani, emosi, rohani dan intelek.
            Gurulah yang berperanan untuk membentuk perkembangan murid secara menyeluruh iaitu merangkumi kesemua aspek yang telah dinyatakan. Bukan sahaja perkembangan murid perlu dtitik beratkan, sebaliknya guru itu sendiri perlu mempunyai kesemua aspek jasmani, emosi, rohani dan intelek. Perkara utama yang perlu diamalkan oleh seorang guru ialah dengan sentiasa menghayati  Falsafah Pendidikan Kebangsaan (FPK). Sebagai guru berkualiti, kita mestilah lengkapkan diri dengan keempat-empat aspek yang terkandung di dalam Falsafah Pendidikan Kebangsaan iaitu dari segi  Jasmani, Emosi, Rohani dan Intelek (JERI).
Keperluan intelek yang perlu dimiliki terbahagi kepada beberapa aspek iaitu berilmu pengetahuan, mahir IT, menguasai Bahasa Inggeris dan mempunyai daya kreativiti dan inovatif. Cabaran pada hari ini memerlukan guru untuk  memiliki pelbagai ilmu pengetahuan dan kepakaran. Begitu juga dengan kemahiran dalam teknologi maklumat yang perlu dikuasai sebagai pemangkin ke arah menghasilkan pendidikan yang cemerlang dan berkualiti. Guru juga perlu menguasai  Bahasa Inggeris  dengan baik kerana perkembangan sistem pendidikan negara masa kini memerlukan para guru  untuk menguasai bahasa  bahasa inggeris dengan baik. Seterusnya mempunyai daya kreativiti dan inovatif iaitu kebolehan untuk mencipta dan menghasilkan sesuatu idea baru, serta kebolehan mengubahsuai sesuatu idea menjadi lebih menarik.
Guru yang berkualiti kerohaniannya terdiri daripada mereka yang memiliki sahsiah atau  tingkah laku yang baik dan terpuji. Di antara ciri-ciri seorang guru bersahsiah yang baik ialah menjalankan tugas tepat pada masanya,  ikhlas dalam menjalankan tugas, menghormati rakan guru serta  pelajar,  rajin dan lain-lain.  Nilaitara sahsiah atau tingkahlaku yang baik ini adalah terkandung di dalam  Etika dan Tatasusila Profesion Keguruan .guru juga perlu memiliki pegangan agama yang kukuh. Dalam pembentukan Falsafah Pendidikan Kebangsaan, agama diletakkan di tempat yang tertinggi. Pegangan agama yang kuat  akan menyebabkan seseorang guru itu bertanggungjawab terhadap tugasnya, berilmu, berprinsip serta amanah.
Seorang guru yang berkualiti jasmaninya ialah mempunyai penampilan dan imej diri yang baik, iaitu cara  berpakaian, tingkah laku dan tutur kata. Memiliki kesihatan tubuh badan yang baik agar dapat menjalankan tugas dengan berkesan. Guru yang berkualiti juga harus memiliki kemahiran berkomunikasi iaitu semasa berhubung dengan pelajar, ibubapa, masyarakat  dan pihak pengurusan sekolah. Guru juga perlu mahir dalam sesuatu aktiviti sukan dan mana-mana unit beruniform. Ini bertujuan untuk melatih pelajar melibatkan diri dalam kokurikulum yang penting untuk pembentukan jati diri pelajar.
Aspek-aspek yang perlu dimiliki oleh seorang guru berkualiti dari segi emosi ialah sentiasa menghayati nilai-nilai murni, norma dan Etika Perkhidmatan. Guru juga perlu mempunyai pemikiran yang positif dalam menjalankan tugasnya   iaitu  menganggap pergi ke sekolah sebagai pergi ke medan jihad dan kerja mengajar sebagai suatu ibadah tanpa sebarang alasan. Di samping itu, seorang guru juga hendaklah memiliki sikap akauntabiliti dalam menjalankan tugas agar sebarang tanggungjawab yang diberi dapat dijalankan dengan berkesan.
Elemen yang terakhir dalam Falsafah Pendidikan Guru ialah memelihara suatu masyarakat yang bersatu padu, demokratik, progresif dan berdisiplin. Guru mempunyai tanggungjawab sebagai ahli masyarakat yang menyumbang kepada pembangunan negara. Guru mestilah berusaha agar masyarakat dapat memenuhi aspirasi dan hasrat negara yang telah ditetapkan. Untuk menjayakan Falsafah Pendidikan Guru ini, guru perlu menjadikan diri mereka sebagai rol model kepada masyarakat kerana gurulah yang membentuk masyarakat itu. Guru yang berkualiti dan baik akan melahirkan masyarakat yang bersatu padu, demokratik, progresif dan berdisiplin selaras dengan hasrat dan aspirasi negara kita, Malaysia.
Falsafah Pendidikan Guru menghuraikan ciri-ciri guru yang diperlukan untuk memenuhi aspirasi negara dan Wawasan 2020. Justeru, guru mempunyai akauntibiliti yang tinggi terhadap murid, ibu bapa, masyarakat dan negara bagi memastikan sistem penyampaian ilmu, kemahiran dan nilai yang berkesan. Sehubungan dengan itu, guru hendaklah mempunyai sahsiah yang baik. Umpama pepatah Melayu, “bapak borek, anak rintik”. Jikalau anak meniru tingkah laku ayahnya di rumah, murid akan meniru tingkah laku guru mereka di sekolah. Tingkah laku seorang guru yang baik akan mempengaruhi tingkah laku murid yang diajar.

Tokoh 6-Al-Biruni

SUMBANGAN, PERANAN DAN PENCAPAIAN TOKOH-TOKOH ISLAM


Al-Biruni

Nama sebenar beliau ialah Abu Rayhan Muhammad bin Ahmad al-Biruni daripada keluarga Tajik. Beliau dilahirkan pada tahun 362 Hijrah bersamaan 973 Masihi di Birun, ibu negara Khawarizm atau lebih dikenali sebagai Turkistan. Menurut kitab al-Ansab yang ditulis oleh Sam’ani dan kitab Mu’jam al-Buldan yang ditulis oleh Ya’qut al-Hamawi, penduduk Khawarizm memanggil orang asing sebagai biruni (dalam bahasa Parsi). Maka atas alasan inilah yang menyebabkan Abu Rayhan dikenali sebagai al-Biruni kerana beliau merupakan orang asing bagi penduduk Khawarizm. Sarjana lain menyatakan beliau bukan dilahirkan di Khawarizm, tetapi di Birun, iaitu sebuah bandar di luar Kath. Bandar Khawarizm terletak 20 farsakh (60 km) dari Kath yang menjadi ibu kota kerajaan pemerintahan putera-putera Ma’muniyah. Oleh itu ada kemungkinan apabila Khawarizm menjadi ibu kota Ma’muniyah, maka penduduk Kath yang berhijrah ke bandar itu digelar biruni. Oleh kerana Abu Rayhan orang yang lebih terkenal di kalangan mereka, maka gelaran ini diberikan kepadanya. Beliau turut digelar ‘Khawanizini’ kerana nama kawasan itu juga dipanggil Khawanizin. Gurunya yang terawal ialah Abu Nasr Mansur ibn Alt ibn Iraqin yang juga merupakan seorang pakar ilmu matematik dan alam.

Secara tidak langsung kepakaran Al-Biruni dalam pelbagai bidang dan meletakkan diri beliau antara sarjana yang teragung dalam dunia Islam. Minat dan kecenderungan untuk mempelajari serta memperluaskan dimensi ilmu pengetahuan mendorong beliau merantau ke luar negara. Walaubagaimanapun, beliau ditawan oleh Sultan Mahmood Al-Ghaznawi semasa berada di India dan ditugaskan di istana sebagai seorang ulama. Kesempatan berada di India tidak dipersia-siakan, beliau menggunakan kesempatan tersebut dengan mempelajari bahasa Sanskrit dan bahasa lain di India. Selain itu, beliau turut mengambil kesempatan untuk mengenali agama Hindu dan falsafah India. Buktinya beliau telah menulis beberapa buku yang berkaitan dengan masyarakat India dan kebudayaan India. Dalam satu tulisannya, beliau menyatakan bahawa ajaran Hindu berasaskan konsep penjelmaan yang mempunyai persamaan dengan syahadah Tauhid dalam Islam dan triniti dalam agama Kristian.
           
Tembok penjara tidak menjadi penghalang kepada beliau untuk terus menuntut dan menghasilkan karya-karya yang besar dalam pelbagai bidang. Sumbangannya kepada ilmu dan peradaban India amat besar. Sumbangannya yang paling penting ialah dalam penciptaan kaedah penggunaan angka-angka India dan kajiannya mencari ukuran bumi menggunakan kiraan matematik. Beliau juga telah berjaya menghasilkan satu daftar yang mengandungi peta dan kedudukan ibu-ibu negara di dunia. Semasa berada dalam tawanan itu, Al-Biruni juga menggunakan seluruh ruang dan peluang yang ada untuk menjalinkan hubungan antara para ilmuan sekolah tinggi Baghdad dan para sarjana Islam India yang tinggal dalam istana Mahmud al Ghaznawi. Selepas dibebaskan, beliau telah menulis sebuah buku yang berjudul Kitab Tahdid al Nih-ayat al Amakin Lita'shih al Masafat al Masakin. Di samping itu, beliau turut mendirikan sebuah pusat kajian astronomi mengenai sistem solar yang telah membantu perkembangan pengajian ilmu falak pada tahun-tahun yang mendatang. Kajiannya dalam bidang sains, matematik, dan geometrik telah menyelesaikan banyak masalah yang tidak dapat diselesaikan sebelum ini.
           
Penguasaannya terhadap pelbagai ilmu pengetahuan dan bidang telah menyebabkan beliau digelar sebagai "Ustaz fil Ulum" atau guru segala ilmu. Penulisannya tentang sejarah Islam telah diterjemahkan ke dalam bahasa Inggeris dengan judul "Chronology of Ancient Nation". Banyak lagi buku tulisan Al-Biruni diterbitkan di Eropah dan tersimpan dengan baiknya di Museum Escorial, Sepanyol. Sepanjang hidupnya beliau telah menghasilkan lebih 150 buah buku termasuk satu senarai kajian yang mengandungi 138 tajuk. Karyanya yang terbesar ialah Sina’at al-tanjim (seni astronomi). Antara buku lain ialah Al-Jamahir fi al-Jawahir yakni mengenai batu-batu permata; Al-Athar al-Baqiah berkaitan kesan-kesan lama tinggalan sejarah dan Al-Saidalah fi al-Tibb, tentang ubat-ubatan. Karya ini dikatakan karyanya yang terakhir sebelum meninggal dunia pada 1048M. Beliau meninggal dunia pada 1048 Masihi bersamaan 440Hijrah ketika berusia 75 tahun.

Para penulis riwayat hidup menggambarkan ilmuan itu tidak pernah melepaskan pena dari tangannya, atau mengalihkan mata dari sebuah buku, dan fikirannya selalu terarah pada pembelajarannya. Saat ia menanggung bisa kesakitan di ranjang menjelang kematiannya, seorang ahli fiqih datang menjenguknya. Al-Biruni dengan segala penyakit dan penderitaannya menganggap bahawa ini merupakan kesempatan baik baginya untuk menanyakan berbagai masalah yang berkaitan dengan hukum, lalu dia pun menanyainya. Ahli fiqih itu terkejut menyaksikan perbuatannya, lalu berkata, ‘Saya fikir saat ini bukan waktunya bagi anda untuk bertanya dan membahas ilmu pengetahuan.’ Al-Biruni dengan suara lemah menjawab, ‘Aku berfikir akan lebih baik sekiranya aku mengetahui masalah ini kemudian aku meninggal dunia, daripada aku tidak mengetahuinya kemudian meninggal’. Islam sangat mendorong penganutnya belajar dan menguasai ilmu pengetahun. ‘Tuntutlah ilmu sejak buaian ibu hingga ke liang lahad,’ demikian pesanan Nabi Muhammad saw yang mengisyaratkan bahawa menuntut ilmu bagi seorang Muslim tidak pernah mengenal akhir.

Kejayaan Al-Biruni dalam bidang sains dan ilmu pengetahuan ini turut mendapat pujian ilmuwan Barat. Max Mayerhof misalnya menyatakan, "Abu Raihan Muhammad ibn Al-Biruni digelar sebagai ahli kedoktoran, astronomi, matematik, ilmu fizik, geografi , dan sejarah. Beliau mungkin sesuai dan paling menonjol dalam peneraju zaman keemasan ilmu pengetahuan Islam." Pengakuan yang sama juga dinyatakan oleh ahli sejarah asal India, Si JN Sircar. Beliau menulis "Hanya sedikit yang memahami fizik dan matematik. Di antara yang sedikit itu yang terbesar di Asia adalah Al-Biruni, sekaligus ahli falsafah dan ilmuwan. Beliau pakar dalam kedua bidang tersebut.” Beliau adalah antara orang yang pertama meletakkan asas kepada trigonometri moden. Al-Biruni merupakan ahli falsafah, ahli geografi, astronomi, fizik dan ahli matematik. Selama 600 tahun sebelum Galgeo, beliau  telah membincangkan teori putaran bumi tanpa paksinya yang sendiri. Beliau juga telah menggunakan kaedah Matematik untuk membolehkan arah kiblat ditentukan dari mana-mana tempat di dunia.

Terdapat banyak sumbangan Al-Biruni dalam bidang ilmu dan falsafah khususnya. Antaranya adalah penciptaan kaedah penggunaaan angka-angka India dan kajiannya untuk mencari ukuran bumi menggunakan kiraan matematik. Selain itu, beliau menghasilkan satu daftar yang mengandungi peta dan kedudukan ibu negara di dunia. Al- Biruni juga mendirikan pusat kajian astronomi mengenai sistem solar yang membantu ilmu-ilmu falak pada masa akan datang. Kajian beliau dalam bidang sains, matematik, geomatik telah menyelesaikan permasalahan yang tidak dapat diselesaikan sebelum ini.

Antara sumbangan besar Al-Biruni dalam bidang Matematik termasuklah teori dan amali aritmetik, penjumlahan siri, analisis kombinatorik, peraturan tiga, nisbah (irrational numbers), teori nisbah, definisi algebra, kaedah untuk penyelesaian persamaan algebra, geometri, teori Archimedes dan juga pembahagian tiga sama sudut. Sumbangan  Abu Raihan Al-Biruni bukan terhenti kepada bidang Matematik sahaja. Antara hasil kerja dan karyanya yang bukan bidang matematik termasuklah Kajian kritis mengenai apa yang telah dikatakan oleh India, baik diterima mengikut pemikiran atau tidak, Sari pati agama dan falsafah India, Tanda-tanda tinggal abad-abad yang lalu, kajian perbandingan kalendar-kalendar pelbagai budaya dan peradaban, berjalin maklumat matematik, astronomi dan sejarah, Daftar karya Mas’udi  sebuah buku mengenai Astronomi, Geografi dan Kejuruteraan, yang didedikasikan dan dinamai sempena nama Mas’ud, anak lelaki kepada Mahmud dari Ghazni, Memahami Astrologi, Buku soal-jawab mengenai matematik dan astronomi, dalam bahasa Arab dan Persia, Farmasi mengenai drug dan ubat, Permata  mengenai geologi, mineral dan permata, yang didedikasikan kepada Mawdud, anak lelaki kepada Mas’ud, Astrolabe, buku sejarah ringkas, Sejarah Mahmud dari Ghazni serta ayahandanya dan juga Sejarah Khawarazm.

Keilmuannya Al-Biruni tidak dapat disangkal lagi. Antara pencapaian Al-Biruni ialah ketika berusia 17 tahun, dia mengira latitud bagi Kath, Khwarazm, dengan menggunakan altitud maksima matahari. Ketika beliau berusia 22, beliau menulis beberapa hasil kerja ringkas, termasuk kajian unjuran pemetaan (map projections), “kartografi”, yang termasuk pengkaedahan untuk membuat unjuran hemisfera pada satah matematik (plane mathematics). Ketika berusia 27 tahun, beliau  telah menulis buku bertajuk “Kronologi” yang merujuk kepada hasil kerja lain yang dihasilkan oleh beliau termasuk sebuah buku berkenaan astrolabe, satu berkenaan sistem perpuluhan, empat buku berkenaan astrologi, dan dua berkenaan sejarah. Selain itu juga beliau membuat pengiraan jejari bumi kepada 6,339.6 kilometer (hasil ini diulang di Barat pada abad ke-16). Hasil karya Al-Biruni mencecah melebihi 120 buah kitab. Karya agungnya ialah Rasa’ll al-Biruni, sebuah ensiklopedia astronomi dan mathematik. Kejayaannya yang terpenting ialah menentukan musim dan pasang sudut air laut, menentukan kedudukan garis lintang dan garis bujur bumi, mencipta jam dan kalendar, mencipta rumus trigonometri dan mencipta alat menyukat ketumpatan.

Al-Biruni banyak memperoleh ilmu pengetahuan daripada seorang Putera Raja Parsi, iaitu Abu Nasr Mansur bin Ali Jilani, pakar matematik dan astronomi. Keluarga Abu Nasr begitu mengambil berat tentang al-Biruni. Beliau merupakan sarjana agung pada akhir abad ke-4H/10M dan pakar dalam bidang astronomi, sejarah dan bahasa. Beliau hidup sezaman dengan Ibnu Sina. Sebagai seorang yang dahagakan ilmu, beliau tidak suka membuang masa. Sepanjang hayatnya ditumpukan kepada bidang penyelidikan dan penu­lisan. Dengan itu, beliau dapat menguasai dua buah tamadun besar pada ketika itu iaitu tamadun Arab dan tamadun Yunani. Beliau mempunyai hubungan erat dengan para intelek Islam dan Kristian. Seorang daripadanya ialah Abu Sahl Masihi (ahli flzik Kristian). Beliau juga berhubung rapat dengan para saudagar Kristian Syria, tujuannya adalah untuk mempelajari nama-nama orang Yunani serta sebutan dan ejaan istilah perubatan yang betul.

Selain itu, Al-Biruni bukan sahaja dapat menguasai bahasa Sanskrit dengan baik bahkan bahasa Ibrani dan Syria. Beliau yang berpengalaman luas dalam pelbagai bidang ilmu pengetahuan dan falsafah Yunani menjadikannya antara salah seorang sarjana agung dalam dunia Islam. Selain itu, beliau juga berjaya membuktikan bahawa gandingan falsafah dan ilmu pengetahuan dengan agama terus hidup subur. Seterusnya berkembang serta membantu selesaikan permasalahan yang dihadapi oleh umat manusia.

Sebelum ke India, Al-Biruni sering menjalinkan hubungan dengan Ibnu Sina. Keadaan ini menjadi bukti pengiktirafan ilmuwan Islam lain terhadap ketokohan dan kesarjanaannya. Sekali gus menjadikan beliau seorang ahli falsafah Islam yang serba boleh dengan sumbangan yang telah memberikan manfaat yang besar kepada manusia seluruhnya. Dalam masa yang sama, beliau juga membuktikan bahawa golongan ahli falsafah bukan merupakan golongan yang sesat dan hidup di awang-awangan. Sebaliknya mereka merupakan golongan ilmuan yang perlu diberi pengiktirafan. Peranan dan kedudukan mereka amat besar dalam pembinaan tamadun Islam serta peradaban manusia. Sesungguhnya kemunculan Al-Biruni sebagai tokoh ilmuan tersohor telah mengangkat martabat ahli falsafah daripada terus diberikan pelbagai stigma dan label yang berbentuk negatif serta merubah peranan yang sepatutnya dimainkan oleh ahli falsafah itu sendiri.

Tokoh 5-Ibn Khaldun

SUMBANGAN, PERANAN DAN PENCAPAIAN TOKOH-TOKOH ISLAM


Ibn Khaldun

Nama sebenar beliau ialah Abu Zayd ‘Abd al-Rahman ibn Muhammad ibn Khaldun al-Hadrami. Beliau lebih dikenali sebagai Ibnu Khaldun. Beliau adalah seorang sejarawan muslim dari Tunisia dan sering disebut sebagai bapa ilmu historiografisosiologi dan ekonomi. Beliau dilahirkan di Tunisia pada 27 Mei 1332 Masihi bersamaan tahun 732 Hijrah di dalam sebuah keluarga yang berketurunan Arab di mana nasabnya sampai kepada seorang sahabat yang bernama Wa'il bin Hajar. Asal-usul keturunan beliau sampai kepada Kabilah Yaman di Hadhramaut. Datuk nenek beliau telah berhijrah ke Qarmunah di Andalus. Orang pertama yang memasukinya dari kalangan datuk nenek mereka ialah Khalid bin Othman.

Beliau digelarkan dengan Ibnu Khaldun dengan menambah huruf wau dan nun ke dalam nama Khalid sebagaimana yang biasa dilakukan oleh penduduk Andalusia. Bapa beliau adalah merupakan seorang yang fakih di mana dia mengorbankan seluruh kehidupannya untuk fekah dan sastera. Ibnu Khaldun dibesarkan di Tunisia di mana beliau memulakan kehidupan beliau dengan menghafal kitab suci Al-Quran dan tajwid sebagaimana beliau juga turut mempelajari pelbagai disiplin ilmu Arab dan syariah serta bahasa Arab melalui bapa beliau. Bapa beliau sentiasa mengambil berat supaya Ibnu Khaldun berguru dengan ulama-ulama yang mahir di dalam bidang-bidang tertentu untuk mempelajari ilmu tersebut pada zamannya. Pada peringkat awal usia beliau, Ibnu Khaldun bekerja di jabatan kerajaan dalam jangka masa yang agak lama. Sejak Tunisia dilanda wabak taun pada tahun 749 hijrah,Ibnu Khaldun berpindah ke beberapa tempat iaitu Algeria, Fez, Granada, Bougie, dan Mesir.

Ibnu Khaldun memulakan pengembaraannya setelah meninggalkan Tunisia menuju ke Biskara di Algeria seterusnya beliau menetap di sana kemudian beliau merantau lagi dari sana ke Constantinople setelah itu beliau berhijrah pula ke Fes dengan meninggalkan keluarga beliau di Constantinople. Beliau menetap di Fes di mana pada masa tersebut Fes merupakan pusat ilmu pengetahuan di negara Islam Morocco. Semasa menetap di Fes, Ibnu Khaldun sangat tekun membuat penyelidikan, membaca serta berjumpa dengan ilmuan-ilmuan dari kalangan penduduk Morocco dan Andalusia di samping mengunjungi perpustakaan-perpustakaan yang terdapat di Fes untuk memperluas pembacaannya dan merealisasikan keinginannya di lapangan ilmu. Dalam tempoh tersebut beliau telah berjaya menggariskan rangka kasar "Mukadimah" kitabnya "Al-Ibar". Kemudian Ibnu Khaldun merantau ke Andalusia seterusnya beliau merantau pula ke Algeria. Di sana beliau bertugas sebagai penasihat Sultan dan khatib di Jamie' Al-Qasabah serta mengajar ilmu agama di Jamie' tersebut di samping kerja-kerja beliau di dalam lapangan politik.

Setelah berlalu tujuh tahun, beliau merantau pula ke Telmesen bersama dengan keluarganya kemudian beliau berhijrah pula ke Fes. Semasa menetap di sana beliau tekun membaca dan mengajar ilmu agama. Seterusnya beliau merantau sekali lagi ke Andalusia seorang diri dengan meninggalkan keluarga beliau di Fes. Kemudian beliau memasuki Granada setelah itu beliau keluar semula dan kembali ke Morocco. Ibnu Khaldun sempat berjumpa sekali lagi dengan keluarga beliau di Telmesen. Beliau tekun mengarang dan membaca untuk beberapa ketika semasa berada di sana kemudian beliau meninggalkan tempat tersebut menuju ke Kota Bani Salamah di Algeria seterusnya beliau tinggal di sana selama empat tahun dan dalam tempoh tersebut yang penuh dengan ketenangan dan keheningan beliau sempat mengarang sebuah kitab yang bertajuk "Al-Ibar". Setelah itu beliau menyunting kitab tersebut serta melampirkannya dengan sejarah pelbagai bangsa seterusnya beliau kembali semula ke Tunisia.

Ketika Menetap di Kaherah, pada tahun 784 Hijrah Ibnu Khaldun berazam untuk menunaikan ibadat haji di Baitullah. Lantas beliau menaiki kapal menggunakan jalan laut selama 40 hari sehinggalah beliau tiba di Iskandariah. Ketibaan beliau di sana tepat sepuluh hari selepas Raja Az-Zahir Barquq ditabalkan menjadi Raja memegang teraju pemerintahan kerajaan Mesir dan beliau tidak dapat mengerjakan ibadat haji pada tahun tersebut menyebabkan beliau membatalkan hasrat tersebut dengan merantau ke Kaherah. Semasa berada di Kaherah beliau sentiasa dikunjungi oleh penuntut-penuntut ilmu lantas beliau mengajar di Jamie' Al-Azhar menyebabkan kedudukan beliau terus melonjak tinggi dan dihormati oleh Sultan Barquq. Setelah beberapa ketika beliau berada di Kaherah, beliau menghantar surat kepada keluarga beliau meminta supaya datang ke Kaherah, tetapi Sultan Tunisia menolak permintaan tersebut kerana dia masih mengharapkan semoga Ibnu Khaldun kembali semula ke sana. Persoalan ini mendapat perhatian daripada Sultan Barquq di mana Sultan Barquq bersetuju menulis surat kepada Sultan Tunisia mengemukakan permintaan tersebut. Kemudian Ibnu Khaldun dilantik menjadi guru di sekolah Al-Qamhiyyah yang terletak di pinggir Masjid Amru bin Al-As kemudian beliau dilantik pula sebagai seorang Qadi mazhab Maliki di Mesir. Dalam tempoh tersebut keluarganya datang dari Tunisia di dalam sebuah kapal kemudian kapal tersebut ditimpa ribut taufan sehinggalah kapal tersebut tenggelam menyebabkan kesemua keluarga beliau mati lemas.

Peristiwa tersebut menyebabkan beliau terlalu sedih malah peristiwa tersebut merupakan musibah yang sangat besar kepada beliau menyebabkan beliau berazam untuk meletak jawatannya dan beliau mendapati tidak ada sesuatu yang boleh menghiburkan hati beliau selain dari mengorbankan diri beliau untuk ilmu, mengajar, membaca dan mengarang. Beliau tinggal di Mesir selama hampir 24 tahun. Beliau tidak pernah meninggalkan negara Mesir kecuali sekali untuk mengerjakan ibadat haji, manakala kali kedua untuk menziarahi Baitulmuqaddis dan kali ketiga pula ialah untuk berjumpa dengan Timurlank di Syam.

Keperibadian yang dapat dilihat pada ibnu khaldun ialah beliau seorang yang tekun dalam menuntut ilmu. Walaupun beliau sibuk dengan tugas pentadbiran, namun tidak menghalangnya untuk menuntut ilmu. Beliau bijak membahagi masa dan menyelesaikan masalah untuk masyarakat dan menuntut ilmu. Beliau seorang yang berjiwa pemimpin. Beliau jugak tegas dalam menjalankan tugas. Beliau pernah menjawat jawatan penting seperti ketua hakim di Mesir dan Perdana Menteri di Bougie. Semua jawatan ini diberikan kerana kecekapannya dalam mentadbir serta keupayaannya mengemukakan idea-idea untuk kemajuan negara. Beliau seorang yang berkebolehan dalam bidang sosiologi dan kreatif. Karyanya yang terkenal adalah Muqaddimah. Pemikiran Ibnu Khaldun dalam kitab Al-Muqaddimah adalah hasil daripada pengalaman dan kreativiti beliau untuk mengetengahkan sejarah sebagai bidang ilmu yang tersendiri. Buku ini dijadikan bahan kajian oleh sarjana- sarjana timur dan barat hingga ke hari ini. Ibnu Khaldun meninggal dunia di Kaherah, Mesir pada tahun 808 hijrah bersamaan dengan tahun 1406 Masihi ketika berusia 87 tahun.

Penglibatan Ibnu Khaldun selama 20 tahun dalam bidang pentadbiran mematangkan pemikiran dan pengalaman beliau. Hasil kombinasi pengalaman, ilmu pengetahuan, dan kreativiti, beliau menghasilkan karya-karya yang bermutu seperti Al-Ibar Wa Diwan Al-Mubtada Wal Khabar Fi Ayamil Arab Wal Ajam Wal Babrar Wa Man Asarahum Min Zawi Al-Sultan Al-Akbar yang lebih dikenali sebagai Muqaddimah Ibnu Khaldun. Kemudian kitab Al-Takrif Bi Ibni Khaldun Wa Rihlatuhu Gharban Wa Syargan. Walaubagaimanapun, Muqaddimah Ibnu Khaldun lebih berkualiti dan berpengaruh kepada pemikiran manusia. Beliau berjaya memurnikan ilmu sejarah dengan menjadikan rasional sebagai kayu ukur fakta sejarah tanpa fanatik kepada sesuatu laporan yang tidak terbukti kebenarannya. Beliau menggariskan empat perkara yang perlu dilakukan oleh sejarawan dalam penelitian dan analisis laporan sejarah, iaitu mambandingkan antara peristiwa-peristiwa dangan berdasarkan kaedah sebab dan munasabah, mengkaji peristiwa-peristiwa lalu untuk dijadikan ikhtibar kepada peristiwa-peristiwa yang sedang berlaku, mengambil kira pengaruh iklim dan alam sekitar terhadap apa yang berlaku, seterusnya mengambil kira kedudukan ekonomi dan budaya terhadap peristiwa yang berlaku.

Ibnu khaldun banyak meninggalkan sumbangan yang bernilai kepada tamadun manusia. Beliau Berjaya menganalisis sejarah dari aspek kemasyarakatan, ekonomi, politik dan pendidikan dalam karyanya. Beliau telah ,memberi panduan terbaik kepada manusia tentang asas pembinaan sesebuah tamadun. Beliau berpendapat bahawa sesebuah tamadun tertegak di atas hasil kombinasi diantara keunggulan rohani dengan jasmani. Ibnu Khaldun merupakan pelopor kepada pemikiran-pemikiran moden khususnya dalam bidang sejarah, politik, ekonomi, sosiologi,dan pendidikan. Kejayaan Ibnu Khaldun itu mendorong para saujana mengiktiraf karya beliau sebagai bahan kajian dan rujukan dalam bidang-bidang tersebut. Beliau disanjungi hingga ke hari ini. Pemikiran beliau sering dijadikan wacana, tema-tema seminar,bengkal dan persidangan ilmiah, serta judul-judul buku dan tesis di peringkat pengajian tinggi. Sebuah anugerah ilmiah yang berprestij dinamakan sempena nama beliau iaitu Ibnu Khaldun Chair Of Islamic Studies di Universiti Amerika. Nama Ibnu Khaldun diabadikan dalam sebuah universiti terkemuka di Jakarta Indonesia iaitu Universiti Ibnu Khaldun.

Ibnu Khaldun sebagai sejarawan, beliau menganalisis sesuatu tamadun dari segi permulaan, faktor kegemilangan dan kejatuhan. Beliau memberi tafsiran sejarah berdasarkan psikologi, ekonomi, sosial, alam sekitar dan geografi. Ideanya yang menarik dalam kitab Al-Muqaddimah mendorong para pengkaji dan pemikir untuk mengiktiraf beliau sebagai tokoh sarjana dan sejarawan yang mengatasi sejarawan terkenal sebelumnya seperti Al Tabari dan Al-Mas`udi.

Ibnu Khaldun sebagai negarawan, beliau merupakan negarawan yang banyak berjasa untuk negara. Beliau pernah menyandang jawatan- jawatan penting seperti setiausaha negara di istana Sultan Abu Ishaq bin Abi Yahya dan Sultan Abu Annan, anggota Majlis Ilmiah, anggota Jabatan Setiausaha Sulit Sultan Abu Salim bin abi Al-Hasan di Fez, Maghribi, duta Granada, Perdana Menteri (hajib) bougie, ketua hakim (Qadi Al-Qudhah) Mesir. Jawatan-jawatan penting tersebut telah memberi peluang kepada Ibnu Khaldun untuk berkhidmat kepada negara dengan berkesan.

Ibnu Khaldun sebagai budayawan, beliau merupakan penggiat budaya dan kesusasteraan Arab. Pengajian kesusteraannya dengan Syeikh Muhammad Bahr di Tunisia dimanfaatkan untuk menajamkan kemahirannya dalam syair. Beliau banyak menghasilkan syair semenjak kanak-kanak lagi. Kemahiran beliau dalam bidang ini jelas kelihatan dalam kitab Al-Muqaddimah ketika beliau membahaskan tentang syair Arab.

Ibnu Khaldun mendapat pendidikan awal dari bapanya tentang asas-asas agama seperti al-Quran, feqah, hadith dan tauhid. Beliau mula menghafaz al-Quran sejak kecil. Apabila dewasa beliau belajar lingustik bahasa Arab seperti nahu dan sorof, usuluddin dan kesusasteraan. Beliau juga mempelajari ilmu tafsir, hadis, usul fikh tauhid, bahasa arab, nahu, saraf, balaghah, sastera, mantiq, falsafah, matematik, sains, dan sejarah dari beberapa orang ulama' terkemuka pada masa itu. Guru beliau yang utama ialah Muhammad b. Abdul Muhaimin. Beliau juga turut berguru dengan Abu Abdullah Muhammad b. Ibrahim Al-Abla yang mengajarnya tentang siosologi, politik dan pendidikan. Semasa di Fez, Ibnu Khaldun mendapat pendidikan tinggi daripada beberapa orang guru yang terkenal seperti Ahmad bin Al-Qassar dan Lisanuddin bin Al-khatib iaitu pengarang kitab Tarikh Gharnatah (sejarah Granada) dan Muhammad bin Abdul Salam. Beliau pakar dalam bidang ilmu kemasyarakatan, pendidikan, keagamaan, tamadun, undang-undang, falsafah. Beliau hanya meninggalkan beberapa buah sahaja kitab hasil karangan beliau di mana yang paling terkemuka ialah kitab Al-Ibar Wa Diwan Al-Mubtada' Wal Khabar Fi Ayyam Al-Arab Wal Ajam Wal Barbar. Di antara pencapaian terbesar beliau ialah, beliau merupakan pengasas sebenar ilmu kemasyarakatan, ilmu seni bina bangunan dan juga pengasas ilmu sejarah.

Tokoh 4-Al-Ghazali

SUMBANGAN, PERANAN DAN PENCAPAIAN TOKOH-TOKOH ISLAM


Al-Ghazali

Imam Al-Ghazali lebih dikenali sebagai ulama tasawuf dan akidah. Oleh sebab itu sumbangannya terhadap bidang falsafah dan ilmu pengetahuan lain tidak boleh dinafikan. Al-Ghazali merupakan seorang ahli sufi yang bergelar "Hujjat Al-Islam" dan “Zayn Ad-Din”.

Namanya yang sebenar ialah Abu Hamid Muhammad bin Muhammad bin Muhammad bin Ahmad Al-Ghazali Al-Tusi. Beliau dilahirkan pada tahun 450 H bersamaan dengan 1058M di Tabaran, iaitu sebuah kota di daerah Tus yang terletak dalam negeri Khurasan. Beliau juga terkenal dengan gelaran Al-Naysaburi. Beberapa gelaran diberikan kepadanya bukan sahaja menggambarkan penghormatan tinggi masyarakat terhadap sumbangannya dalam bidang keilmuan tetapi juga melambangkan pengiktirafan mereka terhadap ketokohannya yang luar biasa berbanding dengan tokoh-tokoh lain. Ketokohan beliau tidak dinafikan lagi sehingga ada sarjana yang menggelar beliau sebagai “the greatest Muslim” selepas Nabi Muhammad S.A.W.

Al-Ghazali berasal dari keluarga yang berkedudukan sederhana dalam masyarakat yang menekankan aspek penghayatan ajaran Islam. Bapanya bekerja sebagai penenun bulu binatanguntuk dibuat pakaian yang kemudiannya dijual di kedai-kedai di Kota Tus, Khurasan. Bapanya seorang lelaki yang soleh, ahli tasawuf yang tidak memakan melainkan daripada hasil kerjanya sendiri yang diusahakannya. Berdasarkan sumber-sumber sejarah, Al-Ghazali adalah berbangsa Parsi walaupun sebahagian besar daripada bukunya ditulis dalam Bahasa Arab.

Beliau mempunyai seorang saudara lelaki yang bernama Ahmad dan beberapa orang saudara perempuan. Al-Ghazali telah kehilangan bapanya sejak kecil lagi. Sebelum bapanya meninggal dunia, beliau mewasiatkan seorang rakannya supaya menjaga dan mengajar ilmu Khat kepada dua orang anaknya, di samping mengawasi mereka dalam menuntut ilmu pengetahuan. Rakan bapanya itu diberikan sedikit harta peninggalan untuk tujuan perbelanjaan kedua-dua mereka. Setelah harta itu habis dibelanjakan, maka  penjaga tersebut menyarankan agar kedua-dua mereka meneruskan pengajian di madrasah yang memberikan biasiswa kepada pelajarnya.

Pada tahun 1070 Al-Ghazali dan adiknya berhijrah ke Gurgan untuk belajar di sebuah madrasah. Al-Ghazali membesar dan mendapat pendidikan yang sempurna daripada tokoh-tokoh ulama yang terkemuka pada ketika itu. Di sana, beliau mempelajari ilmu fiqh dari seorang ulama yang bernama Ahmad ibn Muhammad Radkhani dan Abu’l Qasim Jurjani. Setelah belajar selama tujuh tahun, Al-Ghazali pulang ke Tus. Beliau telah berkahwin sebelum umurnya mencecah 20 tahun dan dikurniakan empat orang anak, tiga perempuan dan seorang lelaki. Gelaran “Abu Hamid” yang terdapat pada pangkal namanya adalah sempena nama anak lelaki tunggalnya, “Hamid” yang telah meninggal dunia ketika masih kecil.

Kecintaannya terhadap ilmu pengetahuan begitu mendalam sehingga mendorongnya menggembara dan merantau dari sebuah tempat ke tempat yang lain untuk berguru dengan ulama-ulama yang hidup pada zamannya. Beliau telah mengembara ke Naysabur, Al-‘Askar (Iraq), Mesir, dan ke Damsyik, Syria. Pengembaraannya ke Naysabur pada sekitar tahun 1800 bersama-sama suatu kumpulan pelajar dari negerinya telah menemukannya dengan tokoh ulama terkenal pada masa itu, iaitu Abu'l Ma'ali Juwayni yang dikenali sebagai Imam Al-Haramayn. Al-Ghazali kemudiannya berguru dengan ulama terkenal itu sehinggalah gurunya meninggal dunia pada tahun 478H bersamaan dengan 1085 M.

Setelah kematian Al-Juwayni pada tahun 1085M, Al-Ghazali meneruskan pengembaraannya ke Al-‘Askar, Baghdad. Di sana, beliau bertemu dengan menteri yang bernama Nizam Al-Mulk, seorang tokoh pembesar berketurunan Bani Saljuk yang amat mengambil berat tentang kegiatan intelektual. Nizam Al-Mulk telah memberikan penghormatan tinggi terhadap kedatangan Al-Ghazali. Beberapa majlis perdebatan dan dialog diadakan antara beliau dengan kalangan bijak pandai di sana bagi menilai ketinggian dan kematangan ilmunya. Ternyata bahawa Al-Ghazali bulan calang-calang orang, dan beliau mampu mengatasi kalangan cendekiawan tempatan pada masa itu. Nama beliau menjadi sebutan masyarakat di sana. Menteri Nizam Al-Mulk melantiknya sebagai profesor di Madrasah Al-Nizamiyyah, Baghdad pada bulan Jamadil Awwal, 484 H. Madrasah ini adalah satu-satunya institusi pendidikan yang amat terkenal di Baghdad pada ketika itu dan diasaskan oleh Nizam Al-Mulk kira-kira 25 tahun sebelum pelantikannya ke jawatan tersebut. Penduduk tempatan amat berbangga dengan Al-Ghazali kerana ketinggian ilmunya.

Penghijrahan Al-Ghazali ke Al-‘Askar telah membuka lembaran baru dalam kehidupannya. Di sana beliau terlibat secara langsung dengan kegiatan pengajaran. Menurut Ibn Al-‘Arabi, kuliah yang disampaikan oleh Al-Ghazali dihadiri oleh 400 orang pelajar yang termasuk di antaranya ialah kalangan tokoh besar ulama pada masa itu. Walaupun telah bergelar mahaguru tetapi beliau masih merasakan kekurangan pada ilmu pengetahuan yang dimiliki. Lantaran itu, beliau meninggalkan jawatannya dan beralih ke bidang tasawuf dengan merantau ke Makkah sambil berguru dengan ahli-ahli sufi yang terkenal disana.

Sepanjang hayatnya, Al-Ghazali telah melalui dua peringkat kehidupan yang penting. Pada peringkat awlnya, beliau cenderung melibatkan diri dalam semua disiplin ilmu yang berbentuk teoretikal (al-‘ulum al-nazariyyah) seperti ‘Ilm Al-Kalam, ‘Ilm al-Fiqh, dan Falsafah. Beliau mengkaji secara mendalam aliran-aliran mazhab ‘Ilmu al-Kalam bagi memahami aliran mazhab mereka. Selepas Nizam Al-Mulk yang menjadi pelindungnya dibunuh oleh salah seorang pendukung aliran mazhab al-Isma’illiyyah yang fanatik, Al-Ghazali mula mengkaji pula aliran mazhab al-Isma’illiyyah secara kritikal bagi mengkritik dan menyangkal aliran bercorak kebatinan tersebut.

Peringkat kedua kehidupannya bermula apabila beliau memulakan kehidupan yang bercorak kerohanian, iaitu selepas beliau mengalami perasaan syak terhadap beberapa asas pemikiran yang dimilikinya. Peringkat ini bermula kira-kira pada tahun 488H bersamaan dengan 1095 M. Al-Ghazali terpaksa melepaskan jawatannya sebagai tenaga pengajar  di Madrasah al-Nizamiyyah, Baghdad selepas berkhidmat kira-kira empat tahun . tempat beliau di ambil alih oleh saudaranya, Ahmad. Beliau kemudiannya mula mengasingkan diri daripada masyarakat umum. Antara tujuannya berbuat demikian adalah untuk memikirkan secara kritis dan melihat kembali ilmu-ilmu yang dimiliknya sebelum ini.

Beliau menghabiskan masa selama 11 tahun beruzlah secara tenang dan menjalani kehidupan sebagai seorang ahli ibadat, seorang zuhud, dan ahli sufi yang sentiasa melakukan amalan yang boleh mendekatkan dirinya dengan Allah S.W.T. Dalam tempoh uzlah tersebut, yang kebanyakkannya dihabiskan di Syria, beliau berjaya menghasilkan karya terkenalnya iaitu kitab Ihya’ ‘Ulum al-Din. Di samping itu, beliau juga sempat mengerjakan ibadah haji di Mekah dalam tempoh tersebut, iaitu pada bulan Zulkaedah tahun 488 H bersamaan 1095 M.

Setelah mengeembara buat sekian lama, beliau kemudian kembali semula ke kampung halamannya di Tus, Naysabur dan atas pujukan Sultan Mahmud Al-Saljuqi, yang menaiki takhta pada tahun 498 H bersamaan dengan 1104M dan menterinya, Fakhr al-Mulk ibn Nizam al-Mulk, Al-Ghazali mengajar semula di Madrasah Al-Nizamiyyah untuk beberapa waktu sehinggalah beliau menginggal dunia kira-kira lima tahun selepas itu. Al-Ghazali menghembuskan nafasnya yang terakhir di Tabran pada hari Isnin 14 Jamadil Akhir, 505 H, kira-kira bersamaan dengan 19 Disember 1111M, ketika berusia 55 tahun. Diriwayatkan bahawa pada hari-hari terakhir kehidupannya, beliau anyak menumpukan perhatian kepada usaha mempelajari disiplin ilmu Hadis dan menghafaz hadis-hadis yang terdapat dalam kitab Bukhari dan Muslim, selain memperbanyakkan bacaan Al-Quran.

Sejak kecil lagi, beliau telah menunjukkan keupayaan yang luar biasa dengan menguasai berbagai-bagai cabang ilmu pengetahuan. Beliau bukan sahaja produktif dari segi menghasilkan buku dan karya tetapi merupakan seorang ahli fikir Islam yang terulung.

Imam Al-Ghazali berpendapat bahawa, untuk mendapat kebahagiaan hidup di dunia dan di akhirat, seseorang itu hendaklah mempunyai ilmu dan diamalkan dengan baik dan ikhlas hanya kerana Allah S.W.T. Imam Al-Ghazali adalah seorang merupakan ahli fikir Islam yang telah meninggalkan jasa yang dapat di nilai melalui hasil-hasil karyanya. Hasil karya beliau yang terkenal ialah “Ihya Ulumiddin” yang merangkumi ilmu akidah, fikah, falsafah, akhlak dan tasawuf. Kitab "Ihya Ulumiddin" yang ditulis olehnya  memberi sumbangan yang besar kepada masyarakat dan pemikiran Islam dalam semua masalah yang mana masih menjadi rujukan pada masa kini.

Beberapa hasil karya Imam Al-Ghazali telah diterjemahkan ke dalam berbagai-bagai bahasa Eropah untuk dijadikan rujukan kepada penuntut-penuntut di pusat-pusat pengajian tinggi. Segala hasil-hasil tulisan beliau telah mempengaruhi ahli fikir Islam selepasnya, seperti Jalaluddin ar-Rumi, Syeikh Al-Ashraf, Ibnu Rusyd dan Syah Waliyullah.

Kebanyakkan hasil-hasil karya Imam Al-Ghazali berbentuk falsafah. Oleh hal yang demikian pengkaji-pengkaji Barat menganggap, Imam Al-Ghazali adalah seorang ahli falsafah. Antara hasil-hasil karya beliau yang lain termasuklah Al-Munqiz Min ad-Dalal, Mizanul-amal, Tahafut al-Falasifah, Hidayah Al-Salikin, Jawahir Al-Quran, Minhaj al-Abidin, Asma Allah al-Husna, Ayyuha al-Walad dan Kimia as-Sa’adah.
Menurut Al-Ghazzali falsafah secara ringkasnya dikatogerikan kepada enam aspek penting iaitu matematik, fizik, metafizik (ketuhanan), politik, logik dan etika (akhlak). Logik merupakan suatu ilmu hujah, pendalilan serta pembuktian. Sumbangan Al-Ghazzali dalam bidang ini dapat dilihat dalam 2 bentuk iaitu dari aspek pengajaran dan penulisan. Kedua-dua bentuk sumbangannya menerusi dua kegiatan ini telah memainkan peranan penting dalam usahanya untuk memantapkan Logik sebagai displin ilmu yang boleh digunakan sebagai alat untuk membahaskan ilmu-ilmu Islam.
Beliau mampu menguasai bidang ini walaupun tidak dibimbing secara khusus oleh mana-mana guru yang berketokohan dalam bidang ini. Namun, al-Juwaynilah satu-satunya guru yang memberikan pendedahan awal kepadanya tentang asas pemikiran Logik. Al–Ghazzali mengambil inisiatif sendiri mengkaji displin ini menerusi pembacaannya terhadap karya- karya falsafah.

Peranan Logik dapat dijelaskan lagi melalui 3 hasil karya ilmiahnya iaitu Mi’yar
al-‘Ilm fi al-Mantiq, Mihak al-Nazar dan Al-Qistas al-Mustaqim. Kitab Mi’yar adalah karya terunggul Al-Ghazzali. Penghasilan karyanya ini mempunyai kepentingannya yang tersendiri, khususnya bagi menjelaskan komitmen beliau terhadap Logik sebagai suatu neraca ukuran atau piawai bagi ilmu pengetahuan. Al–Ghazzali telah menilai Logik sebagai neraca ukuran bagi kegiatan berfikir yang dilakukan oleh manusia, khususnya bagi membezakan pemikiran yang betul dengan yang terpesong dari asas kebenaran.

            Pemergiannya merupakan satu kehilangan besar kepada dunia Islam dan umatnya. Mereka kehilangan seorang tokoh unggul yang berjasa besar dalam mempertahankan prinsip-prinsip ajaran yang diwarisi mereka sejak zaman-berzaman. Kemuncullannya adalah membenarkan hadis Rasulullah S.A.W yang menyatakan bahawa Allah S.W.T akan membangkitkan seorang yang akan mentajdidkan urusan agama umat-Nya pada setiap seratus tahun. Beliau adalah tokoh mujaddid kurun kelima hijrah.
 

Tokoh 3-Ibn Sina

SUMBANGAN, PERANAN DAN PENCAPAIAN TOKOH-TOKOH ISLAM


Ibn Sina

Ibnu Sina merupakan doktor Islam yang terulung. Sumbangannya dalam bidang perubatan bukan sahaja diperakui oleh dunia Islam tetapi juga oleh para sarjana Barat. Nama sebenarnya Ibnu Sina ialah Abu Ali al - Hussain bin Abdullah bin Hassan bin Ali bin Sina atau dikenali dengan nama Avicenna di negara-negara Barat. Menurut Ibnu Abi Ushaybi’ah beliau lahir pada tahun 370 H bersamaan dengan 980M, di desa Afshanah dekat kota Kharmaitan Propinzi Bukhara Afghanistan. Beliau berbangsa Parsi.

Pelajaran pertama yang diterimanya seawal  usia 5 tahun adalah Al-Quran dan sastera yang didapati olehnya secara tidak formal. Ibn Sina merupakan seorang yang bertuah kerana mempunyai seorang ayah yang amat mementingkan pendidikan agama dan juga keduniaan walaupun beliau dilahirkan dalam keluarga seorang pemungut cukai. Sewaktu usianya 10 tahun, beliau telah dapat menghafal Al-Quran.

Disamping itu, pada usia 10 tahun juga, Ibnu Sina telah menguasai seluruh cabang ilmu pengetahuan yang ada pada waktu itu. Ilmu-ilmu agama seperti tafsir, fiqh, perbandingan agama (usuluddin), tasawuf dan sebagainya sudah dikuasainya. Beliau mula belajar mengenai falsafah dengan membaca pelbagai tulisan seperti tulisan Greek, Muslim dan buku-buku lain mengenai subjek ini serta mempelajari logik dan subjek lain daripada Abu Abdullah Natili iaitu sahabat karib ayahnya dan juga seorang ahli falsafah terkenal pada waktu itu.

Antara bidang ilmu yang berjaya dikuasainya termasuklah dalam bidang falsafah, kedoktoran, geometri, astronomi, muzik, syair, teologi, politik, matematik, fizik, kimia, sastera dan kosmologi. Ibn Sina memang merupakan seorang yang rajin membaca buku. Pernah suatu ketika beliau telah membaca buku "Metafizik Aristotle" sebanyak 40 kali hanya semata-mata untuk mencari penyelesaian kepada permasalahan yang dihadapi.

Ketokohannya dalam bidang perubatan tiada tolok bandingnya dan terserlah semenjak kecil lagi. Ini kerana sewaktu berusia 18 tahun, beliau telah berjaya menyembuhkan Putera Raja Bukhara, Nuh Ibn Mansoor selepas semua pakar perubatan yang terkenal gagal dalam usaha tersebut. Beliau dilantik menjadi ‘Doktor Di Raja’ di atas kejayaannya itu dan diberi gelaran Al-Syeikh Al-Rais (Mahaguru Pertama). Raja Mansoor amat terhutang budi dan telah menawarkan hadiah yang lumayan kepadanya. Namun begitu, beliau menolak dan hanya meminta kebenaran untuk menggunakan perpustakaan Di Raja sahaja.

Sewaktu berumur 20 tahun iaitu selepas kematian ayahnya, beliau telah mengembara ke Juran dan bertemu dengan Abu Raihan Al-Biruni. Kemudian beliau berhijrah pula ke Hamadan. Di Hamadan, beliau mengarang kitab al-Qanun fit Tibb untuk mengubati Raja Hamdan iaitu Shams al-Daulah. Dari Hamadan beliau menuju pula ke Ispahan (Iran) di mana beliau telah menyempurnakan penulisannya dalam pelbagai bidang.

Beliau merancang untuk meneruskan pengembaraannya, namun terpaksa kembali semula ke Hamadan kerana faktor kesihatan. Beliau menghembuskan nafas terakhir di sana pada bulan Ramadhan tahun 428 H bersamaan 1037M dalam usia 56 tahun. Sebagai mengenang jasa yang telah disumbangkan dalam ilmu perubatan, potret beliau telah digantungkan pada dinding Fakulti Perubatan Universiti Paris.

Pada usia 21 tahun, ketika berada di Kawarazm, beliau mulai menulis karyanya yang pertama yang berjudul "Al-Majmu" yang mengandungi berbagai ilmu pengetahuan yang lengkap. Kemudian beliau melanjutkan menulis buku-buku lain. Antara buku yang pernah dikarang Ibnu Sina, termasuk yang berbentuk risalah ukuran kecil, dimuat dan dihimpun dalam satu buku besar yang berjudul "Essai de Bibliographie Avicenna" yang dihasilkan oleh Pater Dominican di Kairo. Antara yang terkandung dalam buku tersebut termasuklah buku karangan yang amat terkenal iaitu Al-Qanun Fil– Tabib (Ensiklopedia Kedoktoran Pertama).

Kemasyhurannya melangkaui wilayah dan negara Islam. Bukunya Al-Qanun Fil Tabib telah diterbitkan di Rom pada tahun 1593 sebelum dialihbahasakan ke dalam bahasa Inggeris dengan judul ‘Precepts of Medicine’. Ibnu Sina merupakan perintis pengenalan kepada penyakit saraf yang mana bukunya, Al- Qanun Fit-Tibb telah membincangkan serta mengenengahkan mengenai penyakit saraf. Buku tersebut juga telah mengajar mengenai cara-cara pembedahan dimana telah menekankan keperluan pembersihan luka. Malahan di dalam buku-buku tersebut juga dinyatakan keterangan-keterangan dengan lebih jelas di samping hiasan gambar-gambar dan sketsa-sketsa yang sekaligus menunjukkan pengetahuan anatomi Ibnu Sina yang luas.

Dalam jangka masa tidak sampai 100 tahun, buku itu telah dicetak ke dalam 15 buah bahasa. Pada abad ke-17, buku tersebut telah dijadikan sebagai bahan rujukan asas di universiti-universiti Itali dan Perancis. Malahan sehingga abad ke-19, bukunya masih diulang cetak dan digunakan oleh para pelajar perubatan.

Selain itu, Ibn Sina juga merupakan seorang doktor perubatan pertama yang mencatatkan bahawa penyakit paru-paru adalah (pulmonary tuberculosis) adalah suatu penyakit yang boleh berjangkit (contagious). Di samping itu beliau
turut menceritakan dengan tepat tanda-tanda (symptoms) penyakit kencing manis (diabetes) dan masalah yang timbul darinya. Beliau amat berminat dalam bidang yang berkaitan dengan kesan akal ke atas jasad serta telah banyak menulis mengenai gangguan psikologi.

Ibnu Sina juga telah menghasilkan sebuah buku yang diberi judul ‘Remedies for The Heart’ yang mengandungi sajak-sajak perubatan. Dalam buku itu, beliau telah menceritakan dan menghuraikan 760 jenis penyakit bersama dengan cara untuk mengubatinya. Hasil tulisan Ibnu Sina sebenarnya tidak terbatas kepada ilmu perubatan sahaja. Tetapi turut merangkumi bidang dan ilmu lain seperti metafizik, muzik, astronomi, philologi (ilmu bahasa), syair, prosa, dan agama.

Daripada maklumat yang diperolehi, Ibn Sina telah menghasilkan sebanyak 250 buah karya yang masih kekal sehingga ke hari ini, termasuklah 116 buah karya dalam bidang ilmu perubatan. Ibnu Sina dikenali sebagai seorang saintis yang banyak memberikan saham terhadap dunia ilmu pengetahuan melalui penemuan-penemuan barunya. Antara sumbangan beliau adalah di dalam bidang geografi, geologi, kimia dan kosmologi.

Di samping pakar dalam bidang kedoktoran, Ibnu Sina merupakan seorang ahli geografi yang mampu menerangkan bagaimana sungai-sungai berhubungan dan berasal dari gunung-ganang dan lembah-lembah. Malahan beliau mampu mengemukakan suatu hipotesis atau teori pada waktu itu di mana gagal dilakukan oleh ahli Yunani dan Romani sejak dari Heredotus, Aristoteles sehinggalah Protolemaious. Menurut Ibnu Sina " gunung-ganang yang memang letaknya tinggi iaitu lingkungan mahupun lapisannya dari kulit bumi, maka apabila ia diterajang lalu berganti rupa dikarenkan oleh sungai-sungai yang meruntuhkan pinggiran-pinggirannya. Akibat proses seperti ini, maka terjadilah apa yang disebut sebagai lembah-lembah."

Sumbangan Ibnu Sina dalam bidang geologi , kimia serta kosmologi memang tidak disangsikan lagi. Menurut  A.M.A Shushtery, karangan Ibnu Sina mengenai ilmu pertambangan (mineral) menjadi sumber geologi di Eropah. Dalam bidang kimia , beliau juga meninggalkan penemuan-penemuan yang bermanafaat. Menurut Reuben Levy, Ibnu Sina telah menerangkan bahawa benda-benda logam sebenarnya berbeza antara satu dengan yang lain. Setiap logam terdiri dari berbagai jenis. Penerangan tersebut telah memperkembangkan ilmu kimia yang telah dirintis sebelumnya oleh Jabbir Ibnu Hayyan, Bapa Kimia Muslim.

Ibnu Sina pernah di beri gelaran sebagai "Medicorum Principal" atau "Raja Diraja Doktor" oleh kaum Latin Skolastik. Antara gelaran lain yang pernah diberikan kepadanya adalah sebagai "Raja Ubat". Malahan dalam dunia Islam, beliau dianggap sebagai "Zenith", puncak tertinggi dalam ilmu kedoktoran. Penguasaannya dalam pelbagai bidang ilmu itu telah menjadikannya seorang tokoh sarjana yang serba boleh.

Di samping menjadi zenith dalam bidang perubatan, Ibnu Sina juga menduduki ranking yang tinggi dalam bidang ilmu logik sehingga digelar guru ketiga. Dalam bidang penulisan, Ibnu Sina telah menghasilkan ratusan karya termasuk kumpulan risalah yang mengandungi hasil sastera kreatif.

Perkara yang lebih menakjubkan pada Ibnu Sina ialah beliau juga merupakan seorang ahli falsafah yang terkenal. Beliau pernah menulis sebuah buku berjudul al-Najah yang membicarakan persoalan falsafah. Pemikiran falsafah Ibnu Sina banyak dipengaruhi oleh aliran falsafah al-Farabi yang telah menghidupkan pemikiran Aristotle. Oleh sebab itu, pandangan perubatan Ibnu Sina turut dipengaruhi oleh asas dan teori perubatan Yunani khususnya Hippocrates.

Perubatan Yunani berasaskan teori empat unsur yang dinamakan humours iaitu darah, lendir (phlegm), hempedu kuning (yellow bile), dan hempedu hitam (black bile). Menurut teori ini, kesihatan seseorang mempunyai hubungan dengan campuran keempat-empat unsur tersebut. Keempat-empat unsur itu harus berada pada kadar yang seimbang dan apabila keseimbangan ini diganggu maka seseorang akan mendapat penyakit.

Setiap individu dikatakan mempunyai formula keseimbangan yang berlainan. Meskipun teori itu didapati tidak tepat tetapi telah meletakkan satu landasan kukuh kepada dunia perubatan untuk mengenal pasti punca penyakit yang menjangkiti manusia. Ibnu Sina telah menapis teori-teori kosmogoni Yunani ini dan mengislamkannya.

Teori-teori anatomi dan fisiologi dalam buku-buku beliau adalah menggambarkan analogi manusia terhadap negara dan mikrokosmos (dunia kecil) terhadap alam semester sebagai makrokosmos (dunia besar). Misalnya digambarkan bahawa syurga kayangan adalah bulat dan bumi adalah persegi dan dengan demikian kepala itu bulat dan kaki itu empat persegi. Terdapat empat musim dan 12 bulan dalam setahun, dengan itu manusia memiliki empat tangkai dan lengan (anggota badan) mempunyai 12 tulang sendi. Limpa dan perut sebagai ‘bumbung’ sedangkan usus merupakan sistem komunikasi dan sistem pembuangan.

Sementara itu "Canon of Medicine" memuatkan pernyataan yang tegas bahawa "darah mengalir secara terus-menerus dalam suatu lingkaran dan tak pernah berhenti" . Namun ini belum dapat dianggap sebagai suatu penemuan tentang srikulasi darah, kerana bangsa cina tidak membezakan antara urat-urat darah halus (Veins) dengan pembuluh nadi (arteries). Analogi tersebut hanyalah analogi yang digambarkan antara gerakan darah dan siklus alam semesta, pergantian musim dan gerakan-gerakan tubuh tanpa peragaan secara empirik pada keadaan yang sebenarnya.

Ibnu Sina percaya bahawa setiap tubuh manusia terdiri daripada empat unsur iaitu tanah, air, api, dan angin. Keempat-empat unsur ini memberikan sifat lembap, sejuk, panas, dan kering serta sentiasa bergantung kepada unsur lain yang terdapat dalam alam ini. Ibnu Sina percaya bahawa wujud ketahanan semula jadi dalam tubuh manusia untuk melawan penyakit. Jadi, selain keseimbangan unsur-unsur yang dinyatakan itu, manusia juga memerlukan ketahanan yang kuat dalam tubuh bagi mengekalkan kesihatan dan proses penyembuhan.

Pengaruh pemikiran Yunani bukan sahaja dapat dilihat dalam pandangan Ibnu Sina mengenai kesihatan dan perubatan, tetapi juga bidang falsafah. Ibnu Sina berpendapat bahawa matematik boleh digunakan untuk mengenal Tuhan. Pandangan seumpama itu pernah dikemukakan oleh ahli falsafah Yunani seperti Pythagoras untuk menghuraikan mengenai sesuatu kejadian. Bagi Pythagoras, sesuatu barangan mempunyai angka-angka dan angka itu berkuasa di alam ini. Berdasarkan pandangan itu, maka Imam al-Ghazali telah menyifatkan fahaman Ibnu Sina sebagai sesat dan lebih merosakkan daripada kepercayaan Yahudi dan Nasrani.

Sebenarnya, Ibnu Sina tidak pernah menolak kekuasaan Tuhan. Dalam buku An-Najah, Ibnu Sina telah menyatakan bahawa pencipta yang dinamakan sebagai "Wajib al-Wujud" ialah satu. Dia tidak berbentuk dan tidak boleh dibahagikan dengan apa-apa cara sekalipun. Menurut Ibnu Sina, segala yang wujud (mumkin al-wujud) terbit daripada "Wajib al-Wujud" yang tidak ada permulaan.

Tetapi tidaklah wajib segala yang wujud itu datang daripada Wajib al-Wujud sebab Dia berkehendak bukan mengikut kehendak. Walau bagaimanapun, tidak menjadi halangan bagi Wajib al-Wujud untuk melimpahkan atau menerbitkan segala yang wujud sebab kesempurnaan dan ketinggian-Nya.

Pemikiran falsafah dan konsep ketuhanannya telah ditulis oleh Ibnu Sina dalam bab "Himah Ilahiyyah" dalam fasal "Tentang adanya susunan akal dan nufus langit dan jirim atasan. Pemikiran Ibnu Sina ini telah rnencetuskan kontroversi dan telah disifatkan sebagai satu percubaan untuk membahaskan zat Allah. Al-Ghazali telah menulis sebuah buku yang berjudul Tahafat al'Falasifah (Tidak Ada Kesinambungan Dalam Pemikiran Ahli Falsafah) untuk membahaskan pemikiran Ibnu Sina dan al-Farabi.

Antara percanggahan yang diutarakan oleh Al-Ghazali ialah penyangkalan terhadap kepercayaan dalam keabadian planet bumi, penyangkalan terhadap penafian Ibnu Sina dan Al-Farabi mengenai pembangkitan jasad manusia dengan perasaan kebahagiaan dan kesengsaraan di syurga atau neraka.

Walau apa pun pandangan yang dikemukakan, sumbangan Ibnu Sina dalam perkembangan falsafah Islam tidak mungkin dapat dinafikan. Bahkan beliau boleh dianggap sebagai orang yang bertanggungjawab menyusun ilmu falsafah dan sains dalam Islam. Sesungguhnya, Ibnu Sina tidak sahaja unggul dalam bidang perubatan tetapi kehebatan dalam bidang falsafah mengatasi gurunya sendiri iaitu Al-Farabi.

Dalam rangka memperingati 1000 tanun hari kelahirannya (Fair Millenium) di Tehran pada tahun 1955 M ia telah dinobatkan sebagai "Father of Doctor" untuk selamanya-selamanya , dan di sana (Tehran) telah dibangunkan sebuah monemun sejarah untuk itu. Makam beliau di Hamdan telah di kelilingi oleh makam-makam doktor islam yang lain. Hal ini menyebabkan ahli-ahli ilmu yang terkemudian merasa megah kalau dimakamkan di tanah perkuburan di mana "zeninth" itu dimakamkan.